Podstawowe dokumenty

W tym miejscu znajdą Państwo informacje i odniesienia do kluczowych dokumentów w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego w szkołach.

Zakładka zawiera również dokumenty, opracowane przez zespół pracowników Centrum Doradztwa Zawodowego dla Młodzieży:

  • Poznański Ramowy Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego
  • Standardy Doradztwa Zawodowego dla Szkół Podstawowych

Naszym celem przy ich tworzeniu było m.in. przygotowanie materiału dla nauczycieli, psychologów, pedagogów, doradców zawodowych, który z jednej strony stanowiłby „punkt wyjścia”, zbiór inspiracji do wszelkich działań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego w szkole, z drugiej strony służyłby uporządkowaniu pojęć i procedur oraz określeniu, które działania w tym obszarze są w każdej szkole niezbędne.

Wszystkie w/w dokumenty powstały w efekcie konsultacji z przedstawicielami szkół (dyrektorami, pedagogami, psychologami, doradcami zawodowymi).

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego (WSDZ) określa wszelkie działania podejmowane w szkole w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia.

Na podstawie Rozporządzenia MEN z dnia 12.02.2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U z 2019r. poz. 325)

Rozporządzenia MEN z dnia 12.02. 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. 2019 r. poz. 325)

  • działania w zakresie doradztwa zawodowego w klasach I-VI szkół podstawowych obejmują orientację zawodową, mającą na celu zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami, kształtowanie pozytywnych postaw wobec pracy i edukacji oraz pobudzanie, rozpoznawanie i rozwijanie ich zainteresowań i uzdolnień;
  • działania w zakresie doradztwa zawodowego w klasach VII-VIII szkół podstawowych mają na celu wspieranie uczniów w procesie przygotowania ich do świadomego i samodzielnego wyboru kolejnego etapu kształcenia i zawodu, z uwzględnieniem ich zainteresowań, uzdolnień i predyspozycji zawodowych oraz informacji na temat systemu edukacji i rynku pracy;
  •  oba typy działań realizowane są na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego (nauczyciele wychowawcy, nauczyciele przedmiotów) oraz na zajęciach związanych z wyborem kierunku dalszego kształcenia i zawodu prowadzonych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej (nauczyciele wychowawcy, nauczyciele przedmiotów, pedagog, psycholog szkolny, bibliotekarz);
  • program realizacji doradztwa zawodowego to dokument, który powinien być opracowywany na każdy rok szkolny (przez doradcę zawodowego lub innego nauczyciela lub nauczycieli odpowiedzialnych za realizację doradztwa zawodowego w szkole);

  • program realizacji doradztwa zawodowego powinien zawierać:

    - tematykę działań

    - metody i formy realizacji działań,

    - terminy realizacji działań,

    - osoby odpowiedzialne za realizację działań,

    - podmioty, z którymi szkoła współpracuje przy realizacji działań w ramach WSDZ.


    Program realizacji doradztwa zawodowego powinien uwzględniać treści programowe określone w w/w Rozporządzeniu:

    1. Poznawanie własnych zasobów (klasy VII i VIII)/Poznanie siebie (klasy I-III i IV-VI).

    2. Świat zawodów i rynek pracy.

    3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie.

    4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych.

 

(porównaj też: Poznański Ramowy Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego dla szkół podstawowych

www.cdzdm.pl/PL-H156/podstawowe-dokumenty.html)


Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego - schemat
Pobierz PODSTAWOWE DOKUMENTY_Wewnątrzszkolny System...schemat WSDZ.pdf 386 KB

Program doradztwa zawodowego dla klas VII i VIII szkoły podstawowej

vs.

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego dla szkoły podstawowej

 

Na podstawie Rozporządzenia MEN z dnia 16.08.2018 r.
w sprawie doradztwa zawodowego,
Dz.U z 2018r. poz. 1675)

http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2018/1675

 

Doradztwo zawodowe w klasach I-VI i VII-VIII realizowane jest:

 

  • na zajęciach edukacyjnych  z zakresu kształcenia ogólnego (wg podstawy programowej kształcenia ogólnego, wg WSDZ dla szkoły podstawowej: orientacja zawodowa na lekcjach przedmiotowych, realizowane przez nauczycieli wychowawców, nauczycieli przedmiotów),

 

  • na zajęciach prowadzonych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej (zajęcia związane z wyborem kierunku kształceniai zawodu, wg WSDZ dla szkoły podstawowej, realizowane przez pedagoga, psychologa, nauczycieli wychowawców, nauczycieli przedmiotów, bibliotekarza),

 

  • zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego (kl. VII i VIII szkoły podstawowej, wg Programu doradztwa zawodowego, realizowane przez doradcę zawodowego). 

 

Zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego są realizowane w oparciu o program przygotowany przez nauczyciela realizującego te zajęcia i dopuszczony do użytku przez dyrektora szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej. Nauczyciel realizujący te zajęcia musi posiadać kwalifikacje doradcy zawodowego.

 

Co powinien zawierać PROGRAM?

Na podstawie Ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59)
art. 47 ust. 1 pkt 3 lit. c i pkt 4, art. 109 ust. 1 pkt 7.

http://dziennikustaw.gov.pl/du/2017/59/1

 

Program powinien zawierać treści dotyczące informacji o zawodach, kwalifikacjach i stanowiskach pracy oraz możliwościach uzyskania kwalifikacji zgodnych z potrzebami rynku pracy i predyspozycjami zawodowymi.

Powinien zatem zawierać informacje (bloki tematyczne/moduły/obszary) dotyczące:

 

  • SAMOPOZNANIA
  • RYNKU PRACY
  • INFORMACJE EDUKACYJNO-ZAWODOWE.

 

Warto zaznaczyć, że w Rozporządzeniu MEN z dnia 16.08.2018 r. w sprawie doradztwa zawodowego, Dz.U z 2018r. poz. 1675) zostały określone treści programowego z zakresu doradztwa zawodowego: dotyczą one również klas VII i VIII (Zał. nr 3 do Rozporządzenia). Trzeba podkreślić, że klasy VII i VIII uczestniczą w zajęciach z doradztwa zawodowego w ramach WSDZ oraz w ramach programu doradztwa zawodowego dla klas VII i VIII. Treści programowe powinny być zatem spójne.  Stanowią one uszczegółowienie wcześniej określonych modułów/obszarów:

 

1.     Poznawanie własnych zasobów.

2.     Świat zawodów i rynek pracy.

3.     Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie.

4.     Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych.

 

Przykładowy schemat Programu doradztwa zawodowego
Pobierz PODSTAWOWE DOKUMENTY_Program doradztwa_schemat.pdf 388 KB
Poznański Ramowy Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego dla Szkół Podstawowych
Pobierz PRWSDZDSP_m-compressed.pdf 1.59 MB
Standardy doradztwa zawodowego dla szkół podstawowych
Pobierz Standardy doradztwa zawodowego dla szkół podstawowych.pdf 4.62 MB
KLASYFIKACJA ZAWODÓW SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO (KZSZ) A KLASYFIKACJA ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI (KZiS)
Klasyfikacje te należą do głównych dokumentów, a zarazem narzędzi pracy doradcy zawodowego.
  • KLASYFIKACJA ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI (KZiS) zawiera wykaz wszystkich zawodów występujących na rynku pracy (również tych ujętych w KLASYFIKACJI ZAWODÓW SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO; oznaczone są one wówczas literą „S”). Dostępna jest m.in. na stronie: http://www.klasyfikacje.gofin.pl/kzis/6,0.html. Jej podstawę prawną stanowi Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej.
  • Doradcy zawodowemu pracującemu w szkole czy w resorcie oświaty szczególnie przydatna jest KLASYFIKACJA ZAWODÓW SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO (KZSZ). Zawiera ona wykaz wszystkich zawodów szkolnych. 
Jej podstawę prawną stanowi Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej.

Od roku szkolnego 2019/20 zostaną wprowadzone zmiany w dotychczasowej (z 2017 r.) KZSZ zgodnie z Rozporządzeniem MEN z dnia 15.02.2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (od września 2019 r. KZSB). Przepisy tego Rozporządzenia będą obowiązywać od roku szkolnego 2019/20 w klasach I: branżowej szkoły I stopnia, dotychczasowego czteroletniego technikum oraz pięcioletniego technikum (ponadto szkoły policealnej).

KLASYFIKACJA ZAWODÓW SZKOLNICTWA BRANŻOWEGO (KZSB) zawiera m.in.:
  • wykaz wszystkich zawodów nauczanych w systemie oświaty,
  • 32 uporządkowane alfabetycznie branże, do których przyporządkowane są te zawody:

AUD (branża audiowizualna)
BUD (branża budowlana)
CES (branża ceramiczno-szklarska)
CHM (branża chemiczna)
DRM (branża drzewno-meblarska)
EKA (branża ekonomiczno-administracyjna)
ELE (branża elektroenergetyczna)
ELM (branża elektroniczno-mechaniczna)
FRK (branża fryzjersko-kosmetyczna)
GIW (branża górniczo-wiertnicza)
HAN (branża handlowa)
HGT (branża hotelarsko-gastronomiczno-turystyczna)
LES (branża leśna)
MEC (branża mechaniczna)
MEP (branża mechaniki precyzyjnej)
MTL (branża metalurgiczna)
MOT (branża motoryzacyjna)
BPO (branża ochrony i bezpieczeństwa osób i mienia)
OGR (branża ogrodnicza)
MED (branża opieki zdrowotnej)
PGF (branża poligraficzna)
SPO (branża pomocy społecznej)
MOD (branża przemysłu mody)
ROL (branża rolno-hodowlana)
RYB (branża rybacka)
SPL (branża spedycyjno-logistyczna)
SPC (branża spożywcza)
INF (branża teleinformatyczna)
TDR (branża transportu drogowego)
TKO (branża transportu kolejowego)
TLO (branża transportu lotniczego)
TWO (branża transportu wodnego).
  • informację o typach szkół ponadpodstawowych, w których może odbywać się kształcenie w ramach danego zawodu (branżowa szkoła I stopnia – BS I, branżowa szkoła II stopnia (BS II), pięcioletnie technikum (T), szkoła policealna (SP);
  • informacje o KKZ – Kwalifikacyjnych Kursach Zawodowych (jeśli kształcenie w ramach kwalifikacji wyróżnionych w danym zawodzie może być prowadzone w formie KKZ),
  • informacje o Kursach Umiejętności Zawodowych (jeśli kształcenie w ramach kwalifikacji wyróżnionych w danym zawodzie może być prowadzone w formie tych kursów),
  • nazwy kwalifikacji wyodrębnionych w każdym zawodzie; kwalifikacje oznaczone są kodem złożonym z trzech wielkich liter, zależnie od branży, w której występuje dany zawód. Np.
- PGF 01 – realizacja procesów drukowania z użyciem fleksograficznych form drukowych (zawód jednokwalifikacyjny: drukarz fleksograficzny).
- PGF 02 – realizacja procesów drukowania z offsetowych form drukowych (zawód jednokwalifikacyjny: drukarz offsetowy).

Zawody ujęte w KZSB to zawody jednokwalifikacyjne (branżowa szkoła I stopnia) oraz dwukwalifikacyjne (technikum, szkoła policealna). Pierwszą kwalifikacją w zawodach nauczanych w technikum jest zwykle kwalifikacja przyporządkowana zawodowi nauczanemu w branżowej szkole I stopnia.

Oto kluczowe zmiany w Klasyfikacji Zawodów Szkolnictwa Branżowego:
- wyodrębniono całkiem nowe zawody:
- technik programista
- kelner (na poziomie branżowej szkoły I stopnia)
- pracownik pomocniczy gastronomii (tylko dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim)
- operator maszyn i urządzeń przeróbczych.

Ponadto:
1) zawód technik organizacji reklamy został zastąpiony zawodem technik reklamy,
2) zawód kelner został zastąpiony zawodem technik usług kelnerskich,
3) zawód technik usług kosmetycznych został zastąpiony zawodem technik kosmetyki,
4) zawód technik obsługi turystycznej został zastąpiony zawodem technik organizacji turystyki,
5) zawód lakiernik został zastąpiony zawodem lakiernik samochodowy,
6) zawód asystent fryzjera został zastąpiony zawodem pracownik pomocniczy fryzjera
7) zawód introligator został zastąpiony zawodem operator procesów introligatorskich,
8) zawód mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych został zastąpiony zawodem automatyk,
9) zawód pracownik obsługi hotelowej powstał w wyniku wyodrębnienia z dotychczasowego zawodu technik hotelarstwa – kwalifikacja wspólna z zawodem technik hotelarstwa,
10) zawody: drukarz fleksograficzny i drukarz offsetowy powstały w wyniku wyodrębnienia z dotychczasowego zawodu drukarz,
11) zawód technik realizacji dźwięku został zastąpiony zawodem technik realizacji nagrań,
12) zawód technik realizacji nagrań i nagłośnień został zastąpiony zawodem technik realizacji nagłośnień,
13) zawód wędliniarz został zastąpiony zawodem przetwórca mięsa,
14) zawód monter izolacji przemysłowych powstał w wyniku grupowania i zintegrowania zawodów blacharz izolacji przemysłowych oraz monter izolacji przemysłowych,
15) zawód technik budowy fortepianów i pianin został zastąpiony zawodem technik budowy i strojenia fortepianów i pianin,
16) zawód asystent kierownika produkcji filmowej/telewizyjnej został zastąpiony zawodem asystent kierownika produkcji filmowej i telewizyjnej,
17) zawód technik turystyki wiejskiej został zastąpiony zawodem technik organizacji turystyki na obszarach wiejskich,
18) zawód operator maszyn i urządzeń hutniczych został zastąpiony zawodem operator maszyn i urządzeń metalurgicznych,
19) zawód technik hutnik został zastąpiony zawodem technik przemysłu metalurgicznego,
20) zawód technik dróg kolejowych i obiektów inżynieryjnych został zastąpiony zawodem technik budownictwa kolejowego,
21) zawód szkutnik został zastąpiony zawodem monter jachtów i łodzi.
22) w efekcie modyfikacji zawodów technik górnictwa podziemnego oraz górnik eksploatacji podziemnej, ze względu na specyfikę wydobywania kopalin innych niż węgiel kamienny, wyodrębniono dwa dodatkowe zawody: górnik podziemnej eksploatacji kopalin innych niż węgiel kamienny oraz technik podziemnej eksploatacji kopalin innych niż węgiel kamienny
23) kształcenie w zawodzie technik rachunkowości zostało przeniesione ze szkoły policealnej do technikum
24) w szkole policealnej(o okresie 2,5 roku) przywrócono kształcenie w zawodzie technik farmaceutyczny

Zawody w branżowej szkole II stopnia (BS II) posiadają kwalifikację wspólną z kwalifikacją wyodrębnioną w zawodzie nauczanym w branżowej szkole I stopnia (BS I). Zatem w branżowej szkole II stopnia będzie można wybrać jedynie taki zawód, który jest kontynuacją kształcenia w branżowej szkole I stopnia (BS I). W branżowej szkole II stopnia będzie można zdobyć jedynie tą drugą kwalifikację (wyodrębnioną w danym zawodzie już na poziomie technika).

KZSB to nie tylko dokument dla doradcy. Podczas spotkania z uczniem doradca zawodowy może „pokazać” uczniowi dany zawód nie tylko w kontekście opisu z informatora, ale też w zakresie wyodrębnionych w nim kwalifikacji. Może to stanowić punkt wyjścia do przyjrzenia się PLANOWI NAUCZANIA w ramach tego zawodu (szkolne plany nauczania w ramach zawodów ujętych w KZSB będą w 2019 roku dostępne na stronie: www.ore.edu.pl - aktualnie dostępne są tam plany nauczania wg poprzedniej podstawy programowej z 2017 roku)*.

*Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych w zakresie wybranych zawodów szkolnictwa branżowego z dnia 16.05.2019 r. określa nowe podstawy programowe kształcenia w zawodach: https://www.gov.pl/web/edukacja/podstawy-programowe-ksztalcenia-w-zawodach-szkolnictwa-branzowego-oraz-dodatkowe-umiejetnosci-zawodowe-rozporzadzenie-podpisane

Więcej na temat KLASYFIKACJI ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI obejmującej wszystkie zawody występujące na rynku pracy:
Klasyfikacja zawodów i specjalności (KZIS)
Pobierz PODSTAWOWE DOKUMENTY_Klasyfikacja zawodów i specjalności (KZIS).pdf 253 KB
To kolejny dokument, który powinien znać doradca zawodowy.

USTAWA O ZINTEGROWANYM SYSTEMIE KWALIFIKACJI (ZSK)

Sejm uchwalił Ustawę o ZSK 22 grudnia 2015 r. Została ona podpisana przez prezydenta 7 stycznia 2016 r., a weszła w życie 15 stycznia 2016 r.
W Ustawie o ZSK uporządkowano system kwalifikacji w Polsce. Wprowadzono nową definicję kwalifikacji: jest to zestaw efektów uczenia się (czyli: wiedzy, umiejętności, kompetencji społecznych) zgodnych z ustalonymi wymaganiami, których osiągnięcie zostało sprawdzone oraz formalnie potwierdzone (przez wydanie dyplomu, świadectwa, certyfikatu). Pojęcie kwalifikacji wykracza poza ramy zawodowe:

WIEDZA – to zakres i głębia rozumienia faktów, obiektów, zjawisk, pojęć i teorii, składających się na wiedzę ogólną i specjalistyczną, związaną z dziedziną nauki lub działalności zawodowej.

UMIEJĘTNOŚCI – możliwość rozwiązywania problemów i stosowania posiadanej wiedzy w praktyce; ponadto wykonywania zadań o różnym stopniu złożoności, uczenia się i komunikowania.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE - gotowość do podejmowania zobowiązań wynikających z przynależności do rożnych wspólnot, współdziałania, oceniania skutków swoich działań i ponoszenia za nie odpowiedzialności.

Warto dodać, że kwalifikacje mogą zostać nabyte w ramach:

EDUKACJI FORMALNEJ - realizowanej w systemie oświaty i szkolnictwie wyższym; w publicznych i niepublicznych szkołach i uczelniach, ponadto w edukacji domowej;

EDUKACJI POZAFORMALNEJ – realizowanej przez firmy szkoleniowe, organizacje i zrzeszenia branżowe;

EDUKACJI NIEFORMALNEJ – realizowanej samodzielnie, w ramach samokształcenia, poza zorganizowanymi formami kształcenia i szkolenia.

Zgodnie z Ustawą o ZSK kwalifikacje zdobyte w ramach edukacji nieformalnej powinny być traktowane tak samo jak kwalifikacje zdobyte na drodze formalnej czy pozaformalnej.


Zintegrowany system kwalifikacji (ZSK) to główna część krajowego systemu kwalifikacji, obejmująca wszystkie kwalifikacje -
ZINTEGROWANY SYSTEM KWALIFIKACJI_ZSK
Pobierz ZINTEGROWANY SYSTEM KWALIFIKACJI_ZSK.pdf 600 KB

Utworzono dwa narzędzie ZSK:

1) PRK - Polską Ramę Kwalifikacji
POLSKA RAMA KWALIFIKACJI_PRK
Pobierz POLSKA RAMA KWALIFIKACJI_PRK.pdf 706 KB

2) ZRK - Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji
ZINTEGROWANY REJESTR KWALIFIKACJI_ZRK
Pobierz ZINTEGROWANY REJESTR KWALIFIKACJI_ZRK.pdf 666 KB
Wszelkie prawa zastrzeżone 2018 - Centrum Doradztwa Zawodowego dla Młodzieży
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Szczegółowe informacje znajdują się w POLITYCE PRYWATNOŚCI I WYKORZYSTYWANIA PLIKÓW COOKIES. OK, rozumiem